Zespół przewlekłego zmęczenia – zaskakujące przyczyny!
Na najbardziej podstawowym, biologicznym poziomie, zmęczenie jest po prostu brakiem równowagi między podażą energii a zapotrzebowaniem na nią. Chronicznie niski poziom energii występuje wtedy, gdy komórki nie są zaopatrywane w energię, której potrzebują, lub gdy wymagania wobec nich są zbyt wysokie, albo gdy mamy do czynienia z jednym i drugim. Powoduje to deficyt energii, który skutkuje zmęczeniem.
Chociaż istnieje wiele czynników przyczyniających się do deficytu energii, najważniejszą rzeczą do zrozumienia jest to, że skupia się on wokół mitochondriów.
Mitochondria – doładuj je energią i pożegnaj zmęczenie
Czym są nasze mitochondria? Cóż, możesz je pamiętać z kursów biologii w szkole średniej lub na studiach jako „elektrownię komórki”. W prawie każdej komórce naszego ciała mamy od 500 do 2000 mitochondriów, których zadaniem jest wytwarzanie energii potrzebnej komórkom do pracy. Mitochondria pobierają tlen, którym oddychasz, i pokarm, który spożywasz (głównie węglowodany i tłuszcze), aby stworzyć adenozynotrójfosforan (ATP), paliwo wykorzystywane do zasilania wszystkich procesów komórkowych i metabolicznych.
Bez mitochondriów komórki nie mogłyby wytworzyć energii potrzebnej do funkcjonowania, co oznacza, że żaden proces w organizmie nie mógłby przebiegać tak, jak został zaprojektowany. Nie jest przesadą stwierdzenie, że bez mitochondriów nie ma życia!
Niski poziom energii jest po prostu wynikiem chronicznego deficytu energii komórkowej. Zmęczenie jest objawem, który powstaje, gdy mitochondria w bilionach komórek, które tworzą twoje ciało – twoje mięśnie, gruczoły produkujące hormony, serce, wątroba, mózg, itd. – nie produkują tyle energii, ile powinny.
Brak energii na poziomie makro spowodowany jest brakiem energii na poziomie mikro
Jak wynika z dziesiątków badań przeprowadzonych na osobach cierpiących na przewlekłe zmęczenie lub inne stany chorobowe, w których zmęczenie jest powszechnie obecne, spójne związki pomiędzy ich objawami a dysfunkcją mitochondriów obejmują:
- deficyt karnityny, która jest niezbędna do transportu tłuszczu do mitochondriów w celu wykorzystania jako źródło energii,
- deficyt koenzymu Q10 (CoQ10), który jest niezbędny do produkcji energii,
- niższe stężenie antyoksydantów i wyższy poziom stresu oksydacyjnego,
- niższe wskaźniki produkcji ATP (energii komórkowej),
- zmniejszoną ekspresję genów w funkcjonalnych ścieżkach produkcji energii, takich jak te związane z metabolizmem, transportem białek i morfologią mitochondriów.
Podstawową ideą jest to, że brak energii na poziomie makro (cały twój organizm) jest spowodowany brakiem energii na poziomie mikro (biliony komórek, z których się składasz). Jednak powody, dla których mitochondria nie produkują wystarczającej ilości energii – co jest bardzo ważne, jeśli chcesz zwiększyć swoją energię – to niezwykle złożona historia, której poznanie zajęło naukowcom dziesiątki lat.
Ustaw mitochondria na poziomie 100% ich wydajności
Najważniejsze pytania to: Co powoduje, że nasze komórki mają deficyt energii? I dlaczego nasze mitochondria czasami nie są w stanie wyprodukować wystarczającej jej ilości?
A odpowiedź brzmi: sygnały.
Jakość funkcjonowania mitochondriów zależy od sygnałów, jakie otrzymują one o swoim środowisku – od rzeczy, które robisz lub których nie robisz. Sygnały z otoczenia to kluczowy czynnik, który decyduje o tym, czy mitochondria pracują na poziomie 20 czy 100% swoich możliwości produkcyjnych.
W dłuższej perspektywie sygnały te informują komórki o zwiększeniu lub zmniejszeniu liczby i wielkości mitochondriów, co jest procesem, który w znacznym stopniu wpływa nie tylko na poziom energii, ale także odporność na dziesiątki chorób, co z kolei ma duże znaczenie w procesie starzenia się.
Jeśli chcesz pokonać zmęczenie i zbudować wysokoenergetyczne ciało, musisz dać swoim mitochondriom sygnały, które pozwolą im funkcjonować na poziomie jak najbliższym 100% ich możliwości.
Czy twoje mitochondria pracują prawidłowo?
Oznaki, że mitochondria się wyłączają:
- mgła mózgowa,
- chroniczne stany zapalne,
- problem z odtruciem organizmu,
- słaba kondycja,
- niska wydajność psychiczna i fizyczna,
- chroniczne zmęczenie.
Wyłączenie mitochondriów to fundamentalna przyczyna przewlekle obniżonej energii.
Halo? Czy to mitochondria? Odkryj jak wysyłać odpowiednie sygnały do mitochondriów
Jakie są zatem te sygnały środowiskowe, które dyktują, ile energii produkują twoje mitochondria? Aby odpowiedzieć na to pytanie, warto zgłębić pracę genialnego dr. Roberta Naviaux, który odegrał kluczową rolę w poszerzaniu naszej wiedzy na temat przyczyn chronicznego zmęczenia, a zwłaszcza wpływu mitochondriów na to, ile mamy energii.
Kilka lat temu dr Naviaux przeprowadził przełomowe badanie „metabolomiki”, w którym wraz z zespołem przyjrzał się ponad 600 metabolitom (produktom metabolizmu komórkowego) z 63 ścieżek biochemicznych u osób z przewlekłym zmęczeniem, i odkrył, że w porównaniu ze zdrowymi dorosłymi, aż 80% metabolitów było obniżonych2. To zaś oznacza, że w ich organach i komórkach całego ciała zachodziły rozległe, systemowe zmiany w funkcjonowaniu metabolicznym.
Co ciekawe, dr Naviaux opisał ten wyregulowany stan metaboliczny jako chemicznie podobny do osobliwego stanu fizjologii zwanego „dauer”, w jaki wchodzą robaki, kiedy znajdują się w wyjątkowo trudnych lub toksycznych warunkach środowiskowych. Żyjątka te właściwie wyłączają wtedy swój metabolizm, aby przetrwać, utrzymując wszystkie mechanizmy ciała w stanie wystarczającym do przetrwania (ale nie do dobrego funkcjonowania), z nadzieją, że będą mogły włączyć się ponownie, gdy znajdą się w bezpieczniejszym, mniej toksycznym otoczeniu.
Innymi słowy, dr Naviaux stwierdził, że biochemia organizmu osoby z przewlekłym zmęczeniem sugeruje, że jej ciało przechodzi w tryb podobny do hibernacji i zmniejsza produkcję energii. Ciało utrzymuje tylko tyle procesów, aby pozostać przy życiu i kontynuować funkcjonowanie, ale niewystarczająco dużo, aby faktycznie działać z witalnością i dużą ilością energii.
Najważniejszy wniosek: Zmęczenie jest rodzajem mechanizmu przetrwania, który włącza się w odpowiedzi na sygnały, że znajdujemy się w trudnym środowisku.
Jak odżywić i naładować mitochondria energią? Odpowiedzi znaleźć można w książce „Odżyw swoje mitochondria. Pokonaj mgłę mózgową, zmęczenie i złe samopoczucie dzięki prostej diecie, przywracającej energię twoim mitochondriom”.
