Choroby jamy ustnej nie należą do przyjemnych. Chore zęby i dziąsła potrafią dać się we znaki, tak samo jak wizyta u dentysty, której podobno Polacy boją się najbardziej. W jaki sposób powstają przykre dolegliwości i jak się ich wystrzegać?
Ważna higiena jamy ustnej
Unikanie wizyt u dentysty i przeglądów stomatologicznych to dla niektórych regularna praktyka. Niektórzy tak boją się „wyrwizębów”, że ze swoim problemem czekają do ostatniej chwili. A później faktycznie muszą poddawać się bolesnym zabiegom. Duża część Polaków dba jednak o prawidłową profilaktykę chorób jamy ustnej i interesuje się jej higieną. Oprócz mycia zębów i płukania jamy ustnej płynami przeciwpróchnicznymi, modne stało się szczotkowanie języka szczoteczką lub specjalną skrobaczką, by w ten sposób pozbyć się osadu i chorobotwórczych bakterii. Całe szczęście, bo oprócz uprzykrzających życie dolegliwości, schorzenia jamy ustnej mogą zakończyć bardziej poważnymi problemami, takimi jak:
- choroby zatok i gardła, angina
- zawał serca
- udar
- cukrzyca
- wrzody, refluks
- sepsa
- zapalenie nerek
- zmiany przednowotworowe
- choroby immunoagresywne.
Jak w takim razie powstają takie dolegliwości i schorzenia jak nieświeży oddech, próchnica, płytka i kamień nazębny, stany zapalne zębów i dziąseł oraz ropnie?
Pamiętaj o prawidłowej pielęgnacji zębów, by uniknąć bolesnych schorzeń. Najlepsze będą do tego naturalne pasty do zębów.
Nieświeży oddech
Czy zmagasz się z chronicznie nieświeżym oddechem? Jeśli tak, odpowiedzialność spoczywa na bakteriach jamy ustnej. Pewne bakterie, dominujące w tylnej części języka, mogą stanowić przyczynę nieświeżego – inaczej cuchnącego – oddechu.
Dolegliwość ta występuje u około dwudziestu procent populacji i ma różne natężenie w zależności od rodzaju spożywanych pokarmów i ich zapachów. Zwykle jest to schorzenie przewlekłe, wywołane bakteriami zamieszkującymi jamę ustną. Chociaż nie jest to tak naprawdę problem dentystyczny, cuchnący oddech odzwierciedla stan zdrowia i środowiska jamy ustnej. W zdrowej jamie ustnej i zdrowym organizmie problem nieświeżego oddechu nie istnieje.
Bakterie kolonizujące tylną część języka różnią się u różnych osób. Za cuchnący oddech odpowiedzialny jest określony gatunek bakterii, który w ogóle nie występuje u ludzi ze świeżym oddechem.
Dolegliwość ta sama w sobie nie jest postrzegana jako choroba, ale jest irytująca i może oddziaływać na życie społeczne. Nieświeży oddech może również wskazywać na występowanie próchnicy lub choroby dziąseł.
Stomatolodzy zalecają nie tylko szczotkowanie zębów, ale także dziąseł i języka, w celu usunięcia z nich szkodliwych bakterii. Rekomendują również używanie przeciwbakteryjnych płynów do płukania jamy ustnej. Takie metody przynoszą jedynie tymczasowe rezultaty, ponieważ bakterie szybko się odnawiają.
Ubytki próchnicze
Ubytki są objawem próchnicy. Nieleczone powiększają się i ostatecznie doprowadzają do śmierci zęba. Próchnica jest jedną z najbardziej powszechnych chorób na świecie. Około dziewięćdziesiąt procent dzieci szkolnych na całym świecie doświadcza jej objawów.
Próchnica powstaje wskutek działania kwasotwórczych bakterii żywiących się cukrami (sacharozą, fruktozą i glukozą). Węglowodany zostają rozłożone na cukry przez enzymy trawienne śliny, a bakterie karmią się tymi słodkimi pokarmami. W rezultacie wzrasta poziom kwasowości w ustach.
Większość ubytków rozpoczyna się w twardym szkliwie widocznej części zęba i stopniowo obejmuje coraz głębsze i bardziej miękkie warstwy zębiny. Szkliwo jest najbardziej podatne na ubytki, ponieważ jest w stałym kontakcie z bakteriami i kwasami, które rozpuszczają minerały. Zęby preferują łagodnie zasadowe środowisko i reagują na zmiany poziomu pH. Są przedłużeniem układu kostnego i, podobnie jak kości, stanowią żywe tkanki, nieustannie podlegające demineralizacji i remineralizacji.
W środowisku niskokwasowym lub lekko zasadowym, proces remineralizacji zachodzi szybciej niż demineralizacji, dzięki czemu tkanka zębowa staje się gęstsza i mocniejsza. Jeśli pH na powierzchni zębów spada poniżej 5,5 (łagodnie kwasowe), demineralizacja szkliwa zachodzi szybciej niż mineralizacja, co prowadzi do utraty gęstości mineralnej. Bakterie mogą wtedy dotrzeć do głębszych partii zębów, wywołując próchnicę.
Gdy dziąsła są zdrowe, istnieje mniejsze prawdopodobieństwo rozwoju ubytków na powierzchni korzenia zęba, ponieważ nie jest ona wystawiona na działanie kwasotwórczych bakterii. W przypadku osuwania się dziąseł cement kostny – cienka, twarda warstwa pokrywająca korzeń – zostaje odsłonięty, przez co staje się bardziej podatny na demineralizację niż szkliwo zęba. Demineralizacja cementu kostnego zachodzi przy pH wynoszącym zaledwie 6,7. Cofające się dziąsła przyczyniają się do rozwoju próchnicy korzeni.
Jeśli próchnica objęła jedynie szkliwo, może przebiegać bez bólu, lecz jeśli sięgnie zębiny, zęby staną się bardziej wrażliwe na gorące, zimne lub słodkie pokarmy. Jeśli miazga zostanie zaatakowana, może dojść do pojawienia się nieustępującego, rwącego bólu. Zignorowanie tego problemu może doprowadzić z kolei do utworzenia się ropnia, a następnie do martwicy zęba. Na tym etapie dentysta wyrwie ząb lub podejmie się leczenia kanałowego.
Skorzystaj z naturalnych sposobów, dzięki którym Twoje zęby i dziąsła będą zdrowe. Niezbędne wskazówki znajdziesz w książce Naturalne metody na zdrowe zęby. Skuteczna remineralizacja szkliwa i zapobieganie próchnicy.
Płytka nazębna
Płytka nazębna jest mieszanką śluzu, cząstek pożywienia, bakterii i innych mikroorganizmów oraz ich produktów, które razem tworzą lepką, kremową lub żółtawą masę na powierzchni zębów. W przeciwieństwie do kamienia nazębnego, płytka jest miękka i z łatwością można ją usunąć podczas szczotkowania zębów i czyszczenia ich nicią dentystyczną. Nadmierne nagromadzenie się płytki może prowadzić do choroby dziąseł, jak również próchnicy.
Płytka zaczyna się formować w ciągu dwudziestu minut od zjedzenia posiłku. Gromadzi się w obszarach trudno dostępnych dla szczoteczki, jak tylna część zębów.
Kamień nazębny
Jest to osad mineralny na zębach. W zasadzie jest to płytka nazębna, która z czasem ulega mineralizacji. Kamień jest twardy i mocno przylega do powierzchni zęba. Nie można go usunąć za pomocą szczoteczki ani nici dentystycznej. Jego usunięcie zwykle wymaga specjalnych narzędzi dentystycznych.
Kamień nazębny może tworzyć się nad lub pod linią dziąseł. Bakterie prowadzące do powstania płytki nazębnej i przyczepiające się do kamienia mogą podrażniać dziąsła oraz wywoływać stany zapalne, co prowadzi do wystąpienia choroby dziąseł.
Zapalenie dziąseł
Jest to pierwsze stadium choroby przyzębia (ang. periodontal disease). Powszechnymi objawami zapalenia dziąseł jest zaczerwienienie i opuchnięcie oraz krwawienie po szczotkowaniu i czyszczeniu nicią dentystyczną. Zapalenie dziąseł rozwija się, gdy bakterie i toksyny z płytki nazębnej podrażniają dziąsła.
Dolegliwość ta występuje powszechnie. Na całym świecie dotyka ona 70-90 procent dzieci. Przeważnie przebiega bezboleśnie, więc nie zawsze zostaje rozpoznana przez mniej doświadczone osoby. Dlatego też większość dotkniętych tym schorzeniem ludzi nawet nie zdaje sobie z niego sprawy. Nieleczona może prowadzić do choroby przyzębia.
Zapalenie przyzębia (ang. periodontitis)
Zapalenie przyzębia, znane również jako ropotok, powstaje w następstwie przewlekłego zapalenia dziąseł. Jest to zaawansowany etap choroby dziąseł. Bakterie i wytwarzane przez nie toksyny doprowadzają do infekcji, opuchnięcia i uwrażliwienia dziąseł. Zainfekowane dziąsła cofają się i powstają kieszonki przyzębowe. Bakterie i płytka nazębna rozprzestrzeniają się i gromadzą pod linią dziąseł. Toksyny wytwarzane przez bakterie oraz enzymy zwalczające infekcję zaczynają niszczyć kość oraz tkankę łączną, utrzymujące zęby w jednym miejscu. Jeśli dolegliwość ta nie zostanie poddana leczeniu, podtrzymujące zęby kości, dziąsła oraz tkanka łączna zostaną zniszczone. Zęby poluzują się i będą musiały zostać usunięte.
Do objawów zapalenia przyzębia należą: zaczerwienienie i opuchnięcie dziąseł, ich nadwrażliwość i krwawienie, cofająca się linia dziąseł, obluzowane zęby, ból przy żuciu pokarmów, wrażliwe zęby oraz stale nieświeży oddech. Chorobie tej zwykle towarzyszy też próchnica. W Stanach Zjednoczonych i prawdopodobnie również w Kanadzie, zapalenie przyzębia dotyka około pięćdziesiąt procent osób dorosłych po trzydziestym roku życia.
Ropień zębowy
Ropień jest zbiorowiskiem ropy zlokalizowanym w miejscu ubytku, ukształtowanym pod wpływem dezintegracji tkanki. Przyczyną jego pojawienia się są zwykle mikroorganizmy atakujące tkankę. Ropień zębowy powstaje przeważnie z martwej tkanki miazgi zębowej, wskutek nieleczonej próchnicy lub zaawansowanej choroby dziąseł. Nieprawidłowe leczenie kanałowe również może doprowadzić do powstania ropnia.
Może mieć postać ostrą lub przewlekłą. Zależy to od szybkości jego kształtowania się oraz zdolności obronnych organizmu. Ostrej postaci ropnia towarzyszy ból, opuchlizna i gorączka. Przewlekła postać może przebiegać bezboleśnie. Tak naprawdę, dana osoba może sobie nawet nie uświadamiać istnienia ropnia, nawet jeśli rośnie on wewnątrz kości szczękowej.
Nieskuteczne leczenie ropnia może prowadzić do wystąpienia poważnych infekcji okolicznych tkanek oraz szpiku kostnego w szczęce. Poważna infekcja może doprowadzić do przedostania się ogromnej liczby bakterii do krwiobiegu, wywołując posocznicę (zatrucie krwi).
Jak dbać o higienę jamy ustnej, by ustrzec się nieprzyjemnych wizyt u dentysty, czytaj w książce dr. Bruce’a Fife Płukanie ust olejem.
Autor: Dr Bruce Fife
