Rozwój osobisty

Dzisiejsza sztuka komunikacji w konfliktach i na co dzień

sztuka komunikacji
Dodane przez Redakcja

Sztuka komunikacji jest niezwykle istotna i to nie tylko w trakcie rozmowy o pracę. Aby zachować zdrowie i żyć szczęśliwie, trzeba nauczyć się komunikować przede wszystkim ze sobą. A o tym bardzo często zapominamy, spychając swoje potrzeby na dalszy plan. Co może z tego wyniknąć?

Czym jest komunikacja ze sobą?

Poświęcamy się w imię „wyższego dobra”. Matki zapominają o chwili dla siebie, dbając wyłącznie o dzieci. Chorzy idziemy do pracy, by wypełnić swoje obowiązki, bo szkoda nam czasu na odpoczynek. W mediach społecznościowych dzieje się tyle, że nie mamy kiedy dostrzec realnego życia – zadbać o związek, prawdziwe relacje i o swoje potrzeby. Przez pewien czas taki model może funkcjonować całkiem sprawnie. Wtedy wydaje nam się, że ze wszystkim dajemy sobie radę i wyrabiamy się w ciągu doby, która jakoś nigdy nie chce stać się elastyczna. Jednak po pewnym czasie życia na wysokich obrotach coś zaczyna się psuć. Czujemy się coraz bardziej zmęczeni, apatyczni, nie mamy chęci na nic i wszystko nas denerwuje. Pojawiają się stany zbliżone do depresji, nerwicy, bóle żołądka i inne problemy z układem trawiennym. Czasem też i wysypka, która wzięła się nie wiadomo skąd. Działamy wolniej i mniej skutecznie, a najchętniej ucieklibyśmy od przybijającej nas rzeczywistości. Przyczyną takiego stanu jest wypieranie własnych potrzeb i ignorowanie swojego organizmu. W konsekwencji może to prowadzić nawet do rozwoju poważnych chorób. A sposób na zaradzenie im jest bardzo prosty: nie twórz alternatywnej, cudownej rzeczywistości, lecz realnie patrz na swoje potrzeby i możliwości. Żyj w zgodzie ze swoim ciałem i emocjami – dbaj o nie i słuchaj sygnałów, które Ci wysyłają.

Częste negowanie własnych potrzeb

  • Dlaczego mam pracować nad zmianą swoich myśli?…
  • Ja już mam taki charakter…
  • Przecież zmiana pracy niczego nie zmieni…
  • To on jest odpowiedzialny za moją chorobę…
  • To wszystko przez złodziejstwo na najwyższym szczeblu…”.

Bardzo często słyszę podobne opinie. A jak wygląda rzeczywistość naszego świata zmysłów w kontekście dostępnej dla każdego człowieka wiedzy? Myśl stanowi pierwszy etap wszelkiej ludzkiej twórczości, również tej, która zwala nas z nóg. Tylko poprzez stałą higienę umysłu pod kątem jego myślowego bagażu możemy rozpocząć świadomy proces kreacji, to znaczy taki, który zaprowadzi nas do doświadczania dokładnie tego, czego pragniemy. Co stoi nam na przeszkodzie realizowania siebie zgodnie z naszymi oczekiwaniami? Myślę, że wśród wielu czynników jednym z najważniejszych jest umiejętność wykorzystania swojego potencjału emocjonalnego w sposób konstruktywny.

Zacznij działać i zmień swoje życie na lepsze. Naucz się radzić sobie z trudnymi sprawami dzięki wskazówkom z książki Buddyjska sztuka znikania. Jak wznieść się ponad problemy.

Zaufaj sobie zanim będzie za późno

Cóż to oznacza? Prowadząc systematyczną samoobserwację stwierdzamy, że jest wiele bodźców wprowadzających nas w stan emocjonalnego rozedrgania.

„To on jest winien!!!! To przez jego pijaństwo straciłam zdrowie pani doktor!!…” – Krzyczy rozżalona na męża pacjentka. Czy oby to do końca prawda….

Z mojego punktu widzenia, to właśnie jej zabrakło ufności do samej siebie i miłości własnej, a co za tym idzie poczynienia kolejnych kroków mających na celu uwolnienie się z patologicznego związku i zachowanie dobrej kondycji psychofizycznej.

Przyczyna każdej choroby pozostaje w związku z relacjami międzyludzkimi. Trwanie w negatywnym związku ogranicza, wykorzystuje, kontroluje i zastrasza uczestników relacji, przez co czyni taki układ patogennym. Każdorazowe zrealizowanie negatywnego „kontraktu” wzmacnia nasz negatywny pogląd na życie, a co za tym idzie udaremnia możliwość tworzenia spełniających oczekiwania życiowych doświadczeń. W takiej sytuacji nie jest możliwa zmiana sposobu myślenia – baza wszelkiej nowej twórczej działalności.

Nie daj się krzywdzić

Historia, którą opiszę wstrząsnęła mną do głębi. Było to wiele lat temu. Do mojego gabinetu przyszła młoda, piękna kobieta. Cierpiała na nerwicę lękową. Mieszkała wraz z partnerem i dwójką dzieci w niewielkim domku na przedmieściach Warszawy. On nie pracował, a najlepszym z jego punktu widzenia (dla niego) „sposobem na spędzanie życia”, było picie alkoholu w doborowym towarzystwie.

Ona „imała” się różnych zawodów, by zapracować na codzienną kromkę chleba. Długo rozmawiałyśmy o jej życiowym problemie związanym ze „sposobem na życie” jej męża. Starałam się ją przekonać, że usprawiedliwianie jego postawy przyniesie tylko kłopoty zdrowotne całej rodzinie. Wyszła mocno zawiedziona. Dostała namiary na Poradnię dla AA i sugestię, co do pracy z własnymi emocjami. Oczekiwała zupełnie, czego innego: „złotej tabletki” na jej dolegliwości natury psychicznej i wskazówek, co do sposobu farmakologicznego leczenia partnera.

Widziałam ją w ciągu dziesięciu lat 2 lub 3 razy na ulicy. W międzyczasie moje życie uległo gruntownej przebudowie. Zmieniłam miejsce zamieszkania. Ku zdziwieniu pewnego pięknego popołudnia, ujrzałam ją w progach mojego nowego, malutkiego gabinetu. Przyszła na wizytę z nastoletnimi córkami. Zapytałam między innymi o jej układ partnerski. Przetrwał jak to określiła „w niezmienionym stanie” (w interesującym mnie – lekarza aspekcie). Obie dziewczynki skierowałam do psychiatry. Nie mogłam im pomóc.

Jeżeli trudno Ci się wyrwać z niekorzystnego układu, możesz wypróbować rytuał separacyjny. Dzięki niemu zakończysz kontakty i uwolnisz się od towarzystwa, który ma na Ciebie negatywny wpływ.

Ogromny wpływ kontaktów międzyludzkich

Jaką cenę przychodzi nam zapłacić za hołdowanie negatywnym kontraktom? Myślę, że na to pytanie każdy z nas ma coś do powiedzenia. Zmiana dotycząca zerwania negatywnego kontraktu jest bolesna, ale zabiegi chirurgiczne, choć niosą wiele cierpienia, niejednokrotnie ratują życie i jak wynika z moich obserwacji, mogą być początkiem nowej drogi, na której poznamy swoje nie odkryte dotychczas możliwości twórcze. Z drugiej strony pozytywne relacje międzyludzkie, opierające się na zasadach wsparcia, szczerości i troski, pozostawiając miejsce na wolność, kreatywność i autoekspresję, są najpotężniejszym źródłem rozwoju uczestników interakcji. Są nośnikiem poczucia zadowolenia i mocy, w związku z czym są źródłem nie tylko pozytywnych przekonań, ale i ogromnych możliwości realizacyjnych wzmacniających ufność we własne siły każdego uczestnika układu.

Jak radzić sobie z konfliktami?

„Niech no ona tylko spróbuje…” „Temu wolę zaraz ustąpić z drogi, z nim są tylko same zmartwienia!” „Więc ja bym chętnie chciała, ale nie mam co występować z tym do mojego szefa”. Znacie takie wymówki, usprawiedliwienia i wybiegi? Wprowadzacie je stale do rozmowy, by usprawiedliwić siebie i wyjaśnić innym, dlaczego mimo grożącego konfliktu jesteście „bezsilni”? Albo z drugą stroną i tak nie można porozmawiać, albo przekonujemy samych siebie, że sytuacja wcale nie jest taka zła, lub też, że niestety nie da się jej zmienić. Przynajmniej my nie możemy.
Dlaczego pozostajemy bierni w obliczu grożącego konfliktu? Sami wiecie właściwie, że stają się one przez to jeszcze trudniejsze. Jednak nadzieja znika na końcu – być może wszystko ułoży się samo. Poza tym: znacie aktualną sytuację, jakkolwiek byłaby zła. Jakoś sobie z nią radzicie. Ale kto może wiedzieć, jaka będzie, kiedy staniecie się aktywni? Jakie konsekwencje nastąpią? Być może wszystko się jeszcze pogorszy? To już lepiej być ofiarą okoliczności i je znosić. Albo denerwować się nimi w regularnych odstępach czasu – i czekać na cud.
Jednak najczęściej on nie następuje. W rzeczywistości konflikt staje się coraz gorszy i zżera coraz więcej waszej energii.

Wasz najważniejszy wkład: stać się aktywnym

SUSANNE, asystentka dyrektora jednego z wydawnictw, nie radziła sobie z szybkim tempem swojego szefa. Stale czuła presję, by załatwiać pracę jeszcze szybciej, choć już dawała z siebie wszystko. Nie miała odwagi porozmawiać ze swoim szefem. Ale coraz silniej cierpiała z powodu zaburzeń snu i bólów głowy oraz coraz częściej brała zwolnienia lekarskie, by zapewnić sobie krótkie wytchnienie od stresu i w pracy.

Być może znacie podobne sytuacje. Być może znacie też strategie, dzięki którym unikacie postrzegania problemu jako problem. Często jest bowiem tak, że (świadomie lub nieświadomie) po prostu nie chcemy wierzyć, że mamy problem, albo stoimy w obliczu konfliktu. Analitycy transakcyjni, Ken Mellor i Eric Sigmund przedstawili w tak zwanym modelu dyskontu, jak często unikamy aktywnego podchodzenia do problemów.

Przecież nie ma żadnego problemu

Najłatwiejszy sposób, by nie musieć podchodzić do problemu, to całkowicie mu zaprzeczać: „W czym jest problem?” Wszystkie sygnały, wskazujące na to, że coś się nie zgadza, są po prostu ignorowane: pomijamy fakt, że w dziale panuje zły nastrój albo praca się spiętrza. Nie dostrzegamy, że rozmówca jest totalnie zestresowany lub zdenerwowany. Robimy dalej swoje, jak gdyby nigdy nic. Ponieważ tam, gdzie nie ma problemu, nie istnieje konieczność działania. Niesamowite jest, w jak „grubą skórę” uzbrajają się niektórzy ludzie, by nie postrzegać problemu i tym samym nie musieć działać.

Katja, studentka dziennikarstwa, odbywała praktykę w pewnej rozgłośni radiowej. Codzienną konferencję redakcyjną przeżywała jako ciągłe pasmo udręki: praktykowano surową, również bardzo osobistą krytykę, kradziono sobie pomysły, poniżano zarówno nieobecne, jak i obecne osoby, panował silny nacisk na rywalizację. Po tygodniu poproszono ją o wsparcie podczas zebrania jako „osobę postronną”. Była wystarczająco odważna, by przedstawić swoje obserwacje stosunkowo otwarcie. Szef zareagował zdumieniem i obroną: „W ogóle tego nie rozumiem. Wszystkie audycje idą przecież świetnie, znajdujemy tu dobre tematy i dostajemy dobry odzew od słuchaczy. Przecież o to chodzi”. Dla niego nie było żadnego problemu.

Po czym poznajemy konflikty?

Następuje tu krótkie zestawienie sygnałów, które wskazują na konflikt z inną osobą: – Mniej ze sobą rozmawiacie, nie wymieniacie się ważnymi informacjami. Może to pociągnąć za sobą błędy i błędne decyzje. Ton staje się sztywniejszy i bardziej formalny. Redukuje się lub całkowicie rezygnuje z pogawędek, niemających nic wspólnego z rzeczową pracą. Kontakt jest redukowany do minimum.

  • Wymieniacie się docinkami lub przycinkami i wrogimi uwagami. Częściej kłócicie się o drobnostki na sąsiednich polach walki. Przy tym chodzi o to, kto jest winny problemowi, a nie o jego rozwiązanie. Odczuwacie satysfakcję, dopiekając komuś.
  • Małe pertraktacje są przekazywane do rozstrzygnięcia górze lub osobom trzecim. Strony powołują się intensywniej na reguły i instrukcje.
  • Zamiast dyskutować, argumentujecie – również w drobnostkach. Nie próbujecie zrozumieć drugiej strony, ale przekazujecie jej własne poglądy.
  • Spada morale pracy i jej efektywność. Atmosfera jest napięta, jest mało radości.
  • Pojawiają się problemy zdrowotne: częste przeziębienia, bóle głowy, dolegliwości żołądkowe, bezsenność. Nie macie ochoty, jesteście wyżęci, zdenerwowani, zmęczeni…
  • Cierpią prywatne związki, konflikty są zamiennie rozstrzygane w domowym otoczeniu.

Jeżeli chcesz mieć lepszy związek oraz udane kontakty z innymi ludźmi, skorzystaj z porad zawartych w książce Kwantowa miłość. Dzięki niej zaczniesz postrzegać swoje znajomości w zupełnie innym świetle i problemy rozwiążesz w zupełnie inny niż dotychczas sposób.

Problem jest nieistotny

Na tym poziomie rozpoznajemy istnienie problemu: Susanne dostrzega, że cierpi z powodu bólów głowy i że mają one związek z jej stresem. Widzicie, że klient jest zdenerwowany. Zauważacie, że kolega pozdrawia was jedynie półsłówkami. Ale nie przywiązujecie do tego żadnego znaczenia. „Opamięta się znowu”. „Przecież to nie szkodzi”. „To nie jest takie straszne, wszystko się ułoży”. Uspokajamy siebie i znaczenie całości jest zaniżane. Znów z konsekwencjami: jeśli coś nie jest ważne, to można się z tym odnaleźć – i odczekać, aż wszystko ureguluje się samo.

Inni koledzy ze wspomnianej stacji radiowej mogli co prawda zrozumieć obserwacje Katji, ale nie widzieli w nich wielkiego problemu. Kierownik redakcji wzruszył tylko ramionami: „Tak to już jest w radiu. Tylko głodni reporterzy są dobrymi reporterami, jak to się ładnie mówi. Poza tym: z rana się gryzą, a po południu piją ze sobą piwko. Wydaje się to pani gorsze, niż w rzeczywistości jest”. Krótko: Przecież wcale nie jest źle!

„Nie da się” nic zmienić

Na tym stopniu rozpoznajemy: istnieje dla nas znaczący problem. Susanne przyznaje, że tempo szefa przerasta ją i niesamowicie stresuje. Obawiacie się, że rozzłoszczony klient przejdzie do konkurencji. Współpracownicy zauważają, że szef podejmuje błędne decyzje, ponieważ nie uwzględnia ich zdania. Jednak dochodzą do wniosku: „Nie da się nic zrobić”. „Zawsze tak było!” „Trzeba z tym żyć”. „Nie da się go zmienić”. Problem zostaje zaliczony do niezmiennych przeciwności w życiu, z którymi musimy się pogodzić. Nie potrzebujemy więc nic robić i nie musimy nic ryzykować.

Katja rozmawiała po konferencji z kilkoma kolegami w mniejszym towarzystwie. Większość zgadzała się z jej obserwacjami, jednak uważali: „Co można zrobić? W tej chwili powinnaś się cieszyć, że w ogóle masz pracę. Poza tym wszędzie panuje fatalny nastrój, możesz się rozglądać, gdzie tylko chcesz. Nie można po prostu pozwolić się temu dotknąć – i tak nie można nic zmienić”.

„Ja” nie mogę nic zmienić

Na czwartym poziomie lekceważenia stwierdziliśmy, że problem z zasady daje się rozwiązać – niestety jednak nie przez nas. Być może udałoby się to komuś innemu, ale sami nie jesteśmy do tego zdolni: pozycja na to nie pozwala, nasz poziom jest niewystarczający, własne umiejętności są oceniane na zbyt małe, brakuje pewności siebie. Susanne mówi: „Gdybym miała więcej odwagi, porozmawiałabym z szefem. Ale jej nie mam. I nie znajdę teraz innego miejsca pracy. Nic nie mogę tu zrobić”.

Kolega z rozgłośni radiowej Katji zarzuca innym: „Razem moglibyśmy coś zdziałać. Mówię o tym już od dawna. Ale sam nic nie mogę zrobić. Musielibyśmy zebrać się razem i uczynić kilka propozycji. Ale nikt mnie nie słucha”.

To dobry znak, jeśli stwierdzicie, że nie możecie się osobiście podjąć wyjaśnienia konfliktu: jesteście już bliscy podjęcia akcji! Tym samym jesteście o ten znaczący krok bliżej rozwiązania niż ktoś, kto w ogóle nie zauważa, że ma problem, albo uważa go za mało istotny.

Praktyka – Rozpoznajcie sygnały!

Stańcie się czujni, jak tylko zauważycie, że podchodzicie do czegoś beztrosko (albo ktoś inny): szukacie jedynie usprawiedliwienia, by zignorować wynurzający się problem i nie podchodzić do niego? Im dłużej lekceważycie problem, tym gorszy stanie się dla was!
Pomyślcie o problemach i konfliktach z waszej przeszłości i sprawdźcie, czy zlekceważyliście go na jednym z czterech stopni. Na podstawie następujących pytań możecie również sprawdzić aktualną sytuację:

  • Jakie sygnały mogłyby wam pokazać, że zaistniał problem?
  • Jak często występują te sygnały?
  • Na jaki problem wskazują te sygnały? Czy pierwszorzędny problem jest również właściwym problemem? (Niezałatwiona praca wskazuje najczęściej nie na „zbyt mało” czasu, ale na problem nieumiejętności wytyczania sobie granic).

Rozpoznawanie znaczenia

  • Jak bardzo negatywnie wpływa na was ten problem? Jak często jesteście z nim konfrontowani?
  • Jakie skutki mogą wyniknąć dla was, jeśli nie rozwiążecie problemu?

Uwierzenie w możliwość rozwiązania

  • Dlaczego nic nie można zmienić w sytuacji?
  • Czy istnieją przykłady, kiedy rozwiązano podobne konflikty? W jaki sposób?
  • Co musiałoby się wydarzyć, by problem mógł zostać rozwiązany?
  • Gdyby dobra wróżka mogła spełnić wasze życzenie (odnośnie konfliktu) – czego zażyczylibyście sobie? Co jest realistyczne i możliwe do wprowadzenia w życie w tym życzeniu, a co nie?

Ocenić własną kompetencję rozwiązywania

  • Dlaczego nie możecie sami rozwiązać problemu? Co dokładnie was powstrzymuje?
  • Czego/jakiego wsparcia potrzebujecie, by zmienić problem?
  •  Jakie aspekty częściowe możecie rozwiązać?
  • Kiedy myślicie o minionych sytuacjach konfliktowych: czy moglibyście je łatwiej rozwiązać, jeśli rozpoznalibyście własną bierność wcześniej? Co byłoby inne?

Bierność u rozmówcy

Może się oczywiście przydarzyć, że sami jesteście gotowi i chcecie wyjaśnić konflikt. Ale on lub ona broni się: „Być może to ty masz problem. Dla mnie tak jest w najlepszym porządku”.
Jeśli ktoś nie widzi problemu (lub nie chce go widzieć), nie ma sensu dyskutować z nim o drogach rozwiązania. Musicie spotkać się z nim na stopniu, na którym się znajduje (lub twierdzi, że się na nim znajduje):

  • Jeśli nie widzi problemu, to pokażcie mu sygnały.
  • Jeśli wypiera się znaczenia, wskażcie mu konsekwencje.
  • Jeśli uważa konflikt za nierozwiązywalny, wskażcie mu przykłady lub pomysły.
  • Jeśli uważa, że osobiście nie jest w stanie, to poproście go o wypróbowanie mimo wszystko.

Jeśli jednak ktoś naprawdę nie chce czynnie podjąć działań, to nie możecie go zmusić. Możecie mu jedynie wymienić konsekwencje, które widzicie w przypadku, gdy konflikt pozostanie nierozwiązany i spróbujecie w porę jeszcze raz.

Teraz patrzycie konfliktowi prosto w oczy i wykazujecie wolę zmiany czegokolwiek. Stajecie się aktywni. Naprawdę? Czasem mamy sprytne strategie, by oszukać samych siebie. Sprawdźcie, czy następujące sposoby postępowania wydają się wam znajome!

Unikajcie zaaferowania

Robicie bardzo dużo, by usunąć problem ze świata – ale wasza aktywność spala na panewce. Żadna nie nadaje się do faktycznego rozwiązania problemu. Celem całej akcji jest uniknięcie rzeczywistej konfrontacji – by nie odczuwać własnej bezsilności.

Silke, pracowniczka pewnego marketu budowlanego nie mogła dogadać się z szefem. Stale zarzucał coś jej pracy i nigdy nie znajdował dla niej przyjaznego słowa albo pochwały. Próbowała rozwiązać problem, przejmując na ochotnika dodatkowe prace, by zaimponować swojemu szefowi. Odkurzała regały, porządkowała je i rezygnowała z przerwy obiadowej, by doradzać w tym czasie klientom. Nie otrzymywała za to wyczekiwanego uznania: szef denerwował się jej niepożądanymi akcjami. Dotarła do niej krytyczna uwaga, że powinna raczej rozsądnie wykonywać to, co jej zleca. Silke unikała właściwego problemu, mianowicie rozmowy z szefem.

Innymi formami zaaferowania są:

  • Rozmawiacie o problemie z osobami trzecimi, postronnymi, zamiast z osobą, której dotyczy. Chodzi tu nie o zupełnie sensowne doradztwo lub trening, mający na celu wymyślenie strategii rozwiązania problemu. Chodzi o „gadanie i plotkowanie”, podczas którego wymieniane są poglądy i nastawienia bez zamiaru działania: opowiadacie, jak straszny jest pan Müller, albo że pani Meier jest niesamowicie arogancka, lub opowiadacie w najlepsze, jak bardzo cierpicie z powodu konfliktu z panią Huber.
  • Powodujecie pośpiech i brak czasu, by zejść z drogi problemom. Jesteście stale w stresie, bo trzeba jeszcze załatwić tak wiele spraw: „najpierw muszę jeszcze…” W końcu wierzycie, że macie dość czasu, by podejść do problemu. Niestety, nigdy do tego nie dochodzi, ponieważ zawsze coś jest w danym momencie ważniejsze.
  • Wypracowujecie drogi rozwiązania dla swojego problemu, podejmujecie pierwszy krok – i drugi nie następuje, ponieważ w międzyczasie wpadł wam lepszy pomysł. Lub pierwszy opór z zewnątrz każe wątpić w wasz sposób rozwiązania i wolicie raczej szukać innego. Co prawda, jesteście bardzo zajęci rozwiązaniem problemu, ale nic z tego w końcu nie wychodzi.
    Zajęcia, takie jak porządkowanie biurka, pójście na zakupy, sprzątanie i tak dalej, są co prawda z zasady sensowne, ale nadają się również jako „strategie zaaferowania”. Rozróżnienie nie zawsze jest łatwe: niektórzy ludzie mają fantastyczne pomysły podczas sprzątania swojego biura. Wielu jednak unika w ten sposób niemiłej rozmowy telefonicznej lub tym podobnych. Ostatecznie jedynie wy możecie ocenić, czy wasza akcja służy rozwiązaniu problemu, czy was od niego odciąga.

 

Zostaw komentarz

Zapisz się na newsletter portalu Psychotronika.pl
Zapisz się

Podając adres e-mail, zgadzasz się na przetwarzanie danych osobowych w ce­lach mar­ke­tin­go­wych przez firmę Janusz Nawrocki Spółka Komandytowa, która jest właścicielem m.in. tych domen z siedzibą w Białymstoku (15-762), ul. Antoniuk Fabryczny 55/24.

close-link

Zapisz się na newsletter!
 
Otrzymasz powiadomienia o
nowościach w serwisie
Zapisz się!
Podając adres e-mail, zgadzasz się na przetwarzanie danych osobowych przez Psychotronika.pl Janusz Nawrocki z siedzibą w Białymstoku (15-760), ul. Antoniuk Fabryczny 55/24 w ce­lach mar­ke­tin­go­wych.