Jaka jest główna przyczyna epidemii chorób przewlekłych, która dotyka więcej niż jednego na dwóch Amerykanów i coraz częściej także mieszkańców innych części świata? Przyczyn tego zjawiska należałoby wymienić brak aktywności fizycznej, palenie, nadmierne spożycie alkoholu i nieprawidłową dietę. Ale nasza dieta i obowiązujący model żywieniowy są zdecydowanie najważniejszymi czynnikami przyczyniającymi się do powstawania uwarunkowań strukturalnych, które doprowadziły do epidemii chorób przewlekłych.
Czy współczesny model żywieniowy niszczy nasze zdrowie?
Zmiana jakości żywności, nasza polityka żywieniowa i zdrowotna, współczesne rolnictwo i „innowacje” biznesowe w zakresie rozwoju produktów i marketingu w przemyśle spożywczym o wartości ponad 15 bilionów dolarów doprowadziły do powstania modelu żywieniowego oraz gospodarki, które niszczą nasze zdrowie. Zmiana ta wynikała zarówno z niezamierzonych konsekwencji polityk i praktyk uważanych za innowacyjne i „lepsze dla ciebie”, takich jak promocja margaryny i tłuszczu do wypieków – które prawdopodobnie zabiły miliony ludzi od czasu powstania Crisco w 1911 roku – oraz z celowych praktyk i zasad wynikających z amoralnego modelu żywieniowego, stworzonego przez ludzi żądnych zysku i udziału w rynku (lub naszych żołądkach). Możemy jednak zmienić tę trajektorię – najpierw we własnych domach, potem w naszym kraju, a na końcu na całym świecie.
Ciastka czy marchewki – jak wybrać zdrowe kalorie?
Zaskakujący może być również fakt, że brak bezpieczeństwa żywieniowego najbardziej grozi osobom otyłym, które mają dwa razy większe ryzyko zachorowania na cukrzycę typu 2, a także są niedożywione, ponieważ większość produkowanej przez nas żywności to słodkie napoje oraz produkty przetworzone bogate w kalorie, ale ubogie w składniki odżywcze. W przeliczeniu na kalorie produkty te kosztują mniej niż bogate w składniki odżywcze owoce i warzywa lub inna pełnowartościowa żywność. Za dolara możesz kupić 1200 kcal ciastek lub chipsów ziemniaczanych albo 250 kcal marchewki. A jeśli jesteś biedny i mieszkasz w miejscu z trudnym dostępem do żywności, życzę powodzenia w znalezieniu marchewki.
80% zgonów na świecie jest skutkiem wysokoprzetworzonej żywości
Cena przetworzonej żywności w przeliczeniu na kalorię jest niska, ale jeśli za miarę przyjmiemy składniki odżywcze, okaże się ona niezwykle wysoka, ponieważ wiele takich produktów nie zawiera w sobie żadnych substancji odżywiających organizm! Żywność wysokoprzetworzona i system żywieniowy leżą u podstaw chorób przewlekłych, które odpowiadają za 80% zgonów z powodu chorób niezakaźnych na całym świecie – choroby serca, cukrzyca, rak itp.
Zdrowa żywność działa leczniczo na każdego
Tak jak niewłaściwa żywność może powodować choroby i śmierć, tak ta zdrowa może radykalnie
zmniejszyć liczbę chorób i śmierci. Coraz więcej badaczy dowodzi, że żywność jest lekarstwem, i wskazuje w jaki sposób żywność pełnowartościowa, a zwłaszcza zwiększenie spożycia warzyw i owoców, może zapobiegać chorobom przewlekłym lub je cofać. Firmie Geisinger Health Systems udało się obniżyć koszty opieki zdrowotnej o 80 procent i radykalnie poprawić stan zdrowia pacjentów z cukrzycą typu 2 dzięki podawaniu im pełnowartościowej żywności przez rok. Według doktora Dariusha Mozaffariana „Idea żywności jako leku to nie tylko pomysł, który staje się dziś coraz bardziej popularny – jest ona absolutnie niezbędna dla naszego systemu opieki zdrowotnej”. Prawda jest taka, że nasz system rolniczy nie produkuje wystarczającej ilości owoców i warzyw, aby każdy człowiek mógł zaspokoić swoje minimalne zapotrzebowanie na nie, co może być ważniejszym czynnikiem zapobiegającym chorobom niż zmniejszenie spożycia przetworzonej żywności przemysłowej (chociaż nadal jest to niezwykle ważne).
Jedz kilka porcji warzyw i owoców dziennie, aby zachować zdrowie
Wszyscy słyszeliśmy, że powinniśmy jeść od pięciu do dziewięciu porcji owoców i warzyw dziennie (jedna porcja to pół szklanki). To absolutne minimum, a niektórzy badacze sugerują, że powinniśmy spożywać 15 porcji (około 8 szklanek) tego pożywienia dziennie, aby zachować optymalne zdrowie. Według rządowych zaleceń żywieniowych warzywa i owoce powinny stanowić 50% każdego posiłku. Około 78 procent światowej populacji nie spożywa co najmniej pięciu porcji owoców i warzyw dziennie. Mówimy ludziom, aby jedli więcej owoców i warzyw, ale ich nie uprawiamy. Czy ma to jakikolwiek sens?
Zawsze sprawdzaj co jesz!
Co gorsza, kukurydzę, soję i pszenicę przekształca się w cukry, rafinowane oleje i skrobię, z których produkuje się żywność przetworzoną w różnych rozmiarach, kolorach i kształtach. Te pokarmy krzywdzą nas na dwa sposoby. Po pierwsze, niszczą środowisko, wyczerpując zasoby gleby, wody i ropy, i są największym źródłem gazów cieplarnianych. Po drugie, stanowią największą przyczynę ludzkiego cierpienia, niepełnosprawności, chorób i śmierci. Produkujemy więcej kalorii, niż potrzebujemy, aby wykarmić cały świat, ale wytwarzamy za mało prawdziwych składników odżywczych obecnych w pełnowartościowej żywności, niezbędnych dla ludzkiego zdrowia. Przekształcenie obecnego systemu rolnego wraz z naszą krajową i globalną polityką żywnościową w model produkujący żywność, która wspiera zdrowie ludzi i przyrody (odbudowuje glebę, poprawia jakość i dostępność wody, ogranicza zużycie węgla i paliw kopalnych itp.) doprowadziłoby więc do zmniejszenia ekonomicznego i społecznego obciążenia chorobami przewlekłymi oraz poprawy zdrowia naszej gleby, wody i klimatu.
Więcej o zdrowej żywności czytaj w książce „Co jeść, aby być zdrowym” dra Marka Hymana.
