Wolne rodniki to molekuły tlenu, która odczepiły się i przez zakłócenia stały się agresywną formą tlenu. W zasadzie tlen kojarzy się z czymś pozytywnym, co jest potrzebne człowiekowi do życia. Do zdrowego sposobu życia należy to, że oddycha się „dobrym”, tzn. wzbogaconym o tlen powietrzem. Bez tlenu człowiek nie mógłby żyć. Ale tlen może stać się również niebezpieczny, a nawet zagrażający życiu, kiedy staje się rodnikiem. Jeśli w organizmie jest tyle samo wolnych rodników co antyoksydantów możemy mówić o równowadze. Jeśli natomiast wolne rodniki przeważają, stanowią przyczynę wielu chorób.
Jak tlen staje się rodnikiem?
Pod wpływem szczególnie niebezpiecznych czynników elektron odrywa się od molekuły tlenu. Przed to elektron staje się zbyt mały i traci swoją stabilność. Aby ponownie ją odzyskać, odrywa on od sąsiedniej molekuły inny elektron i łączy się z nim. Sąsiednia molekuła potrzebuje teraz wyrównania, więc również szuka w „rodnikowy” sposób połączenia z inną molekułą, aby zastąpić utracony elektron. W ten sposób powstaje szybka i niebezpiecznie agresywna reakcja łańcuchowa, podczas której wysokoaktywne rodniki tlenowe przyspieszają procesy utleniania.
Czym jest utlenianie?
Utlenianiem nazywa się połączenie tlenu z inną substancją. Kiedy masło pod wpływem światła i tlenu zjełczeje lub kiedy żelazo zardzewieje pod wpływem wody i tlenu, wówczas mamy do czynienia z procesem utleniania.
Również nasze biologiczne starzenie jest skutkiem naturalnego utleniania: kiedy tlen natrafia na zawierające tłuszcz ściany (membrany) między naszymi komórkami ciała, tłuszcz utlenia się, a membrany tracą swoją elastyczność i przepuszczalność, zaś pokarm nie może dostać się do komórek, które na skutek tego umierają.
Utlenianie jest nieuniknione i naturalne. W znacznym procencie ciało potrzebuje rodnikowych molekuł tlenu, które przejmują ważne zadanie odtruwania w komórkach. Ale kiedy w organizmie znajduje się zbyt wiele takich wolnych rodników, nie tylko szybciej się starzejemy, ale również chorujemy. Z uwagi na swoje działanie utleniające wolne rodniki nazywane są również oksydantami.
Niebezpieczne dla ciała wolne rodniki
Tymczasem wolne rodniki uchodzą za niebezpiecznych napastników naszego układu immunologicznego i stają się odpowiedzialne za przewlekłe choroby, takie jak rak, schorzenia krążenia wieńcowego, alergie, zaćma i wiele innych. Paraliżują one naturalne systemy obrony naszego organizmu.
Udaje się im to tym lepiej, im starsi się stajemy. W naszej młodości wystarczają jeszcze własne systemy ochronne organizmu, ale od pewnego wieku słabną. Większość niszczących i wyczerpujących chorób przewlekłych staje się widoczna od czterdziestego roku życia, ponieważ, kiedy wolne rodniki w organizmie nie natrafiają na żaden opór, mogą przeprowadzić bez zahamowań swoje niszczące działanie przede wszystkim w naczyniach krwionośnych i tkankach.
W walce z wolnymi rodnikami pomogą Ci odpowiednie suplementy, np. Schisandra.
Wolne rodniki atakują układ immunologiczny i wywołują różnorodne choroby i dolegliwości:
- schorzenia układu wieńcowego
- rak
- reumatyzm
- cukrzyca
- zapalenie wątroby
- niewydolność nerek
- stany zapalne
- alergie
- nadciśnienie tętnicze
- zaćma
- choroba Parkinsona
- choroba Alzheimera
- obniżona odporność
- wyczerpanie itd.
Przerażające jest działanie wolnych rodników w naszym organizmie z powodu silnych ataków na nasz system immunologiczny, przez co mogą powstawać ciężkie i przewlekłe choroby.
Wolny rodnik może powstać poprzez dodatkowe czynniki, takie jak promieniowanie słoneczne i kosmiczne, a następnie może wyprodukować kolejny wolny rodnik, i tak w kółko.
Praktyczny przykład: jeśli lecisz na południe i przez dwa tygodnie narażasz się nieuchronnie na promieniowanie słoneczne, wówczas powstaje ryzyko, że z czasem poprzez połączenie promieni słonecznych i tlenu na twojej skórze uruchomi się rodnikowa reakcja łańcuchowa. Jeśli w pobliżu nie ma żadnych przeciwutleniaczy, które mogłyby przerwać reakcję łańcuchową, to efekt śnieżnej kuli będzie się ciągnął dalej i tym sposobem kiedyś rozwinie się jakaś choroba, przede wszystkim rak skóry. Wolne rodniki w ciele są ekstremalnie niebezpieczne, ponieważ posuwają się one daleko poprzez swoją określoną rolę.
Masquelier wizualizuje niebezpieczeństwo następującym obrazem: wyobraź sobie doniczkę, która znajduje się na balustradzie balkonu na piątym piętrze pewnego domu. Dopóki się tam znajduje, jest nieszkodliwą ozdobą, z której mieszkańcy są bardzo zadowoleni. Kiedy jednak doniczka ulegnie niewielkiemu uderzeniu, tak że spadnie przez balustradę na dół, stanie się to niebezpieczne dla życia tego, kto przypadkiem będzie właśnie przechodził. Doniczka, tzn. jej masa, wywiera potencjalną energię, która poprzez minimalne uderzenie staje się bardzo duża.
Ten obraz wykazuje kombinację przypadkowości i niebezpieczeństwa, co jest typowe dla przemiany tlenu z normalnego na rodnikowy.
Dlaczego temat „wolnych rodników” stał się w ostatnich dekadach tak ważny?
Rosnące znaczenie wolnych rodników wiąże się z dramatycznym wzrostem molekuł tlenu. Po części ludzie sami to powodują. Wolne rodniki powstają poprzez połączenie tlenu z pewnymi substancjami, np. zagrażającymi środowisku, jak również przez stres. Gdy się zastanowisz, na jak wiele tysięcy trucizn narażeni jesteśmy podczas oddychania, picia wody, a nawet w naszej codziennej diecie oraz że wzrósł poziom stresu w naszym społeczeństwie, to staje się jasne, w jak dużym niebezpieczeństwie się znajdujemy.
Jak sobie radzić z tym problemem radzi Anne Simonsohn w książce OPC ekstrakt z pestek winogron.
